Caffeine, chất nền của xã hội văn minh - Prime Coffee
NỘI DUNG CHÍNH

Khi những người Ả Rập lần đầu tiên nếm cà phê, họ có biết bản chất và nguyên tắc hoạt động của nó không? Họ không biết! phải nhiều thế kỷ trôi qua khi các nhà hóa học đã phân lập loại hóa chất này trong cà phê và đặt tên cho nó.

Caffeine lần đầu tiên được cô lập từ hạt cà phê vào năm 1820 bởi nhà hóa học F. Runge. Ở điều kiện phòng, caffeine nguyên chất là một loại bột tinh thể màu trắng, không mùi có vị đắng. Các tinh thể caffeine có thể gợi lại cho chúng ta về hình dạnh của các tinh thể băng tuyết, tuy nhiên, ở nhiệt độ cao, caffeine có thể thay đổi trực tiếp từ trạng thái rắn sang trạng thái hơi mà không hóa lỏng như nước. Hơn nữa cái tên “Caffeine” không cung cấp bất kỳ thông tin nào về bản chất hóa học của chất này – Ngoài việc được xác định là chất hữu cơ thuộc nhóm Alkaloids.

Ảnh hiển vi điện tử của Caffeine - Photo by Annie Cavanagh
Hotel de Gink — cà phê buổi sáng. Ảnh của Bain News Service, giữa năm 1910 và 1915

Caffeine là chất kích thích được biết đến rộng rãi nhất trên trái đất và hạt cà phê là hệ thống phân phối hàng đầu của nó. Ngày nay, hầu hết dân số trên thế giới, bất luận giới tính, tuổi tác hay văn hóa đều tiêu thụ caffeine hàng ngày. Tuy nhiên, trong bài viết này chúng ta sẽ không tìm hiểu công thức hóa học, tính chất, hàm lượng caffeine có thể tiêu thụ, hoặc tranh luận về vài trò của nó đối với cơ thể. Bài viết sẽ đề cập đến vấn đề bao quát hơn, và cũng là thuộc tính quan trọng nhất của cà phê – Sự tỉnh thức gây ra bởi caffeine và vai trò của nó trong xã hội loài người.

Sự khám phá hay là bản năng?

Trong khi chờ đợi sự khám phá của con người, loại thuốc này đã ngủ yên ở nhiều môi trường khác ngoài cà phê. Thiên nhiên như một khối rubik đa diện khổng lồ, do đó chúng ta vinh dự được ngắm nhìn caffeine dưới nhiều cách ngụy trang. Những loài thực vật có chứa caffeine được tìm thấy ở tất cả các nơi trên thế giới. Người Sudan ở Châu Phi có được lợi ích của caffeine từ một chiết xuất của hạt kola; những bộ tộc ở Nam Phi, lại tìm thấy một loại cây bụi tên cyclopia và sử dụng nó như một loại trà. Mặt khác, bằng việc rang Paullinia cupana, người thổ dân da đỏ ở khu vực Amazon có một nguồn caffeine thay thế mà họ đặt tên là Guarana. Người Brazil và Paraguay, thì từ lâu cũng đã quen sử dụng caffeine từ một loại nước pha bởi lá Holly.

Đáng ngạc nhiên là trên khắp thế giới, mọi người đã phát hiện ra hóa chất không mùi không màu này (mặc dù nó không bao giờ tồn tại ở trạng thái tự do) vậy mà caffeine vẫn được công nhận khi mà không có sự trợ giúp của khoa học, con người đã tự họ tự tìm kiếm đến nó. Nhưng đồng thời không có hình thức nào khác của caffeine có ảnh hưởng quyết định đến nền văn minh như trong đồ uống được gọi là cà phê. Không phải Cola acuminata, hay hạt cola của Sudan, mặc dù nó chứa nhiều caffeine hơn cà phê, thuộc tính biến đổi thế giới văn minh đến từ Coffea arabica, có nguồn gốc từ Ethiopia, và người Ả Rập được biết đến là dân tộc đầu tiên thừa hưởng tác dụng từ cây cà phê.

Thèm caffeine, hay nghiện cà phê hòa toàn có thể xuất phát từ nhu cầu sinh học bản năng của chúng ta – Ảnh quảng cáo năm 1881, từ thư viện Quốc hội Hoa kỳ

Chuyên gia người Nga gốc Thụy Sĩ, Gustav von Bunge, đã cân nhắc giả thuyết sự thèm muốn về caffeine nảy sinh từ thực tế là chất này gần giống với một chất có hàm lượng nitơ cao gọi là xanthin – được tìm thấy với lượng nhỏ trong tất cả các mô của cơ thể. Do đó, theo quan điểm của ông, sự thèm caffeine của con người là biểu hiện của một khao khát vô thức để tăng dự trữ xanthin do các mô tạo ra.

Thứ năng lượng cho thể chất và thần trí

Không biết chắc rằng liệu caffeine có thực sự được triệu tập vào “pháo đài của cơ thể” như một đồng minh hay không; Ngay khi vượt ngưỡng, nó gây ra một sự hưng phấn, theo đúng nghĩa của từ “hưng phấn”, đó là một loại thuốc kích thích, đưa một người ra khỏi vị trí cân bằng với một sự tăng cường.

Khi hệ thống thần kinh trung ương, não và tủy sống, bị xâm chiếm bởi tác động kích thích của caffeine, nó mang lại sự giãn nở của các mạch máu, caffeine ảnh hưởng đến trung tâm hô hấp mở rộng khí quản và mang lại cho sinh vật sống lợi thế của sự trao đổi khí tăng tốc. Tiếp đến nó tăng cường hoạt động của cơ tim. Trong các khớp của cánh tay và chân, nó xua tan sự tích tụ tê liệt – các sản phẩm gây mệt mỏi do cơ thể tự sinh ra. Sau khi làm tăng sức sống của cơ xương nó thúc đẩy nhu động ruột và hoạt động của thận. Mọi tế bào của cơ thể con người, như đã được cải tạo, ngay khi tiếp nhận caffeine.

  • Bạn có thể xem thêm caffeine trong cà phê, để hiểu rõ hơn vai trò của hợp chất này đối với cơ thể

Nhà sinh lý học người Mỹ Horatio Wood đã nghiên cứu tác dụng của caffeine đối với sự lưu thông tuần hoàn và cơ bắp. Vào năm 1912, Hollingworth đã thực hiện khoảng 76.000 phép đo và nhiều thí nghiệm khác. Với các công trình nghiên cứu đồ sộ, Wood mô tả việc thúc đẩy năng lượng cơ bắp bằng caffeine như sau: “Caffeine hoạt động như một tác nhân kích thích các trung tâm phản xạ của hệ thần kinh. Nó cho phép các cơ co bóp mạnh hơn, không bị căng thẳng sau đó. Vì vậy, toàn bộ công việc cơ bắp được thực hiện bởi một người đàn ông đã sử dụng một lượng caffeine lớn hơn trạng thái anh ta không sử dụng nó”.

Caffeine, chất nền của xã hội văn minh  PrimeCoffee (5)
Thuộc tính cơ bản và giá trị nhất của cà phê là tính kích thích. Thật vậy, sự gia tăng mạnh mẽ của các quán cà phê trong thời kỳ cách mạng công nghiệp được thúc đẩy bởi sức mạnh của caffeine

Wood cũng đã rút ra kết luận: “Nếu cơ luôn hoạt động tốt hơn với sự có mặt của caffeine, mà không phải trả giả cho điều này bằng bất kỳ cách nào khác ngoài việc bắt đầu mệt mỏi tự nhiên, chúng tôi buộc phải nhận ra rằng caffeine không chỉ đơn thuần là tăng cường sức mạnh của sự co cơ, mà còn cho phép các cơ thể hoạt động hiệu quả hơn với cùng một khoản tiêu hao năng lượng.”

Làm dấy lên sự hỗn loạn

Tim hay cơ khớp không phải là nơi duy nhất chịu ảnh hưởng của caffeine, mà tác động lớn nhất của nó, là lên hệ thần kinh phức tạp của chúng ta. Một nghiên cứu đã được bổ sung vào năm 1925 bởi công trình của Allers và Freund, người đã chỉ ra rằng cà phê là một nguồn năng lượng của não không kém gì cơ bắp. Họ phát hiện ra rằng quá trình thu nhận kiến ​​thức được tạo điều kiện thuận lợi thông qua việc uống cà phê, nhưng mặt khác, việc tái tạo những kiến thức từng được học cũng được thúc đẩy. Sự tái tạo này, đúng hơn là bị can thiệp bởi rất nhiều những hình ảnh và ý tưởng mới.

Không như đầu thế kỷ 19, khi mà những tác dụng tốt-xấu như một đám mây mù che phủ vai trò của caffeine, ngày nay chúng ta có vô số công trình nghiên cứu hậu thuẫn cho tác dụng thúc đẩy hợp chất này với bộ não. Trong khi Caffeine giữ các chất gây mệt mỏi nằm bên ngoài biên giới của bộ não, thì một vài chất kích thích khác sẽ xuất hiện, bao gồm các chất dẫn truyền thần kinh như Dopamine, Glutamate, Serotonin và mãnh liệt nhất là Adrenaline – thứ sinh ra trong lần đầu tiên bạn hôn hay chạy xe hết tốc lực.

Dù thực tế rằng, caffeine là một loại thuốc trừ sâu tự nhiên, và cây cà phê dùng nó để tác động đến hệ thần kinh của côn trùng, không khuyến kích chúng ăn loại cây này. Tuy nhiên chính điều đó lại hấp dẫn con người. Thật khó để đưa ra một mô tả sống động hơn của sức mạnh sáng tạo và tự do của con người mà cà phê tác động lên não. Ảnh hưởng bốc đồng, nổi loạn, chống bảo thủ này đã làm cho cà phê, trong suốt lịch sử của nó trở thành một điềm báo của cách mạng và dấy lên sự hỗn loạn.

Thomas Jefferson từng gọi cà phê là “thức uống yêu thích của thế giới văn minh”. Còn theo lời của Mark Pendergrast, tác giả Uncommon Grounds “Cách mạng Pháp và Cách mạng Mỹ đã được lên kế hoạch tại các quán cà phê”. Mở đường cho cuộc cách mạng công nghiệp trong thời kỳ khai sáng, đồng thời chứng kiến ​​sự bùng nổ của đổi mới và những ý tưởng mới. Các hình thức mới của chính phủ phát sinh,..

Kiến tạo nền văn minh thức tỉnh

Tuy nhiên, thực tế mà nói thì hàng trăm ngàn con người được nghiên cứu trong thế kỷ XX bởi Horatio Wood và những nhà khoa học khác rất nhỏ so với con số hàng triệu người (từ đầu thời kỳ hiện đại), bắt nguồn từ Ả rập và sau đó các khu vực khác trên thế giới đã uống cà phê. Sự thay đổi mà nó gây ra cho con người xuất hiện gần như trên toàn bề mặt địa cầu. Sự kích thích và biến đổi cơ bắp cũng như bộ não nhân loại gây ra bởi cà phê đã làm thay đổi tầm nhìn của lịch sử.

Caffeine, chất nền của xã hội văn minh  PrimeCoffee (4)
Quán cà phê thời kỳ đầu là nơi tụ tập của “những người tư duy” – Hình ảnh một quán cà phê Espresso tại New York, Ảnh của Marjory Collins, tháng 8 năm 1942

Ngày nay, thành phố New York, với những tòa nhà chọc trời và những đàn người không thể tách rời của nó, khác biệt rất nhiều so với Rome vào năm 1300. Có rất nhiều lý do cho sự tương phản này; Nhưng một trong những điều quan trọng nhất là, kể từ khi phát hiện ra cà phê, ngày làm việc của con người, về mặt lý thuyết đã được mở rộng từ mười hai giờ lên hai mươi bốn.

Heinrich Eduard Jacob, Coffee – The Epic of a Commodity

Phát hiện ra cà phê, ở một mặt nào đó cũng quan trọng như việc phát minh ra điện thoại hoặc kính hiển vi, trước khi có những phát kiến này chúng ta biết rất ít về thế giới rộng lớn hoặc những điều nhỏ bé đến khó tin. Đối với cà phê, nó đã bất ngờ tăng cường và sửa đổi năng lực hoạt động của bộ não con người. Trong hàng ngàn năm, cho đến khi phát hiện ra cà phê, công việc luôn dừng lại khi cơ thể người lao động mệt mỏi. Trước khi phát hiện ra chất kích thích này, các công việc yêu cầu độ chính xác cực cao trong thời gian dài mà không mệt mỏi, buồn ngủ là đều không thể, ngoại trừ vài người có sức mạnh ý chí đặc biệt tồn tại trong thế kỷ.

Đây là một sự thật kỳ diệu, kể từ khi phát hiện ra cà phê, một khối lượng lớn những người không phải là thiên tài đã tìm thấy trong bộ não của họ một sự phục tùng mạnh mẽ có nhiều khả năng của thiên tài. Toán học, hóa học, vật lý, y học,.. toàn bộ nhóm khoa học này và các môn học phụ trợ của nó, trong thời cổ đại, được nghiên cứu và dẫn dắt theo lối mòn chỉ bởi một số lượng hạn chế những cá nhân. Bởi vì, khi xã hội loài người chịu ảnh hưởng của rượu, thì con người ta trở nê u muội đi. Nền văn minh sùng bái rượu cồn của Hy Lạp cổ đại đã chuyển hầu hết những người có văn hóa sang một con đường khác.

Chính hệ tư tưởng phân tích (trái ngược với tư tưởng tổng hợp) là đặc điểm chính của nền văn minh kể từ khi mở ra kỷ nguyên hiện đại, điều này có được từ ảnh hưởng chung của cà phê lên cách chúng ta tư duy. Nhờ hiệu quả này, ngày nay vô số người, trong vô số ngành nghề, đang tham gia vào các hoạt động khác nhau, mà ở thời cổ đại chỉ có thể xảy ra với những thiên tài xuất chúng như Archimedes hay Hero của Alexandria – H.E. Jacob

Rượu cồn cho u mê, cà phê cho khai sáng

Như nhà văn Tom Standage đã nói, “Tác động của việc đưa cà phê vào châu Âu trong thế kỷ XVII là đặc biệt đáng chú ý, vì các loại đồ uống phổ biến nhất thời bấy giờ ngay cả trong bữa sáng, là bia và rượu vang. Cà phê cung cấp một sự thay thế mới và an toàn cho đồ uống có cồn. Những người uống cà phê thay vì rượu bắt đầu tỉnh táo và bị kích thích, thay vì thư giãn, nhẹ nhàng, chất lượng và năng suất công việc của họ được của cải thiện. Tây Âu bắt đầu nổi lên từ một đám mây cồn kéo dài hàng thế kỷ.”

Caffeine, chất nền của xã hội văn minh  PrimeCoffee (3)
Quầy cà phê miễn phí, Lotzen tại Đông Prussia (nay là Gizycko, Ba Lan) trong Thế chiến I

Trong suốt thời cổ đại và thời Trung cổ, rượu có thể đã mang lại cho loài người nguyên thủy một lợi thế sinh tồn rất lớn, lúc đầu con người tiêu thụ rượu từ thực vật hoang dã & lên men  trái cây. Trước khi chúng ta có thể lọc nước hoặc chế biến thực phẩm đúng cách, nguy cơ ăn phải các vi khuẩn nguy hiểm là rất lớn, và rượu là chất khử trùng tự nhiên cho hệ tiêu hóa – mặc dù nó có những rủi ro riêng. Xét về mặt sinh lý, rượu về cơ bản là chất kích thích gây nghiện – Những thuộc tính tương đồng với cà phê, nhưng nó lại không gây nên tác động tích cực nào được biết đến với những người duy trì nền văn minh của thời cổ đại và thời trung cổ.

Rượu và Caffeine đã định nghĩa nền văn minh của chúng ta. Mặc dù thiên nhiên đã tạo ra cả hai để giết những sinh vật nhỏ hơn chúng ta rất nhiều – thực vật đã tạo ra caffeine chống lại côn trùng, sâu hại và nấm men sản xuất ethanol để tiêu diệt các vi sinh vật cạnh tranh với chúng. Nhưng không may con người đã nghiện cả hai thứ này. Trong khi rượu đã cho nền văn minh homo sapien một sự khởi đầu, và nó chắc chắn đã giúp loài người nhấn chìm nỗi buồn trong phần lớn thời kỳ nghèo đói của lịch sử, thì chính caffeine đã cho chúng ta khai sáng và đạt được sự thịnh vượng.


Nguồn tham khảo:

  • Coffee: The Epic of a Commodity; Book by Heinrich Eduard Jacob | Chapter 3: Trimethyldioxypurin
  • www.forbes.com/ Three Things Caffeine Does In Your Brain
  • www.cato.org/ Alcohol and Caffeine Created Civilization
/ CHIA SẺ BÀI VIẾT NÀY /
Picture of Prime Master
Prime Master

Bạn đang xem PrimeMaster - Chuyên mục bài viết được đầu tư chuyên sâu về nội dung và hình ảnh, với giao diện tối giản giúp nâng cao trải nghiệm đọc.

2 bình luận

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

/ BÀI VIẾT TƯƠNG TỰ /
Nguồn gốc của cây cà phê ở Việt Nam

Nguồn gốc của cây cà phê ở Việt Nam

Năm 2020, Việt Nam sản xuất hơn 1,7 triệu kilôgam cà phê, chiếm 16% sản lượng toàn cầu¹. Trong khi câu chuyện về việc Việt Nam trở thành một gã khổng lồ trên thị trường cà phê quốc tế đã

Lịch sử Phin Cà phê Việt Nam - PrimeCoffee

Lịch sử Phin cà phê

Phin cà phê, một biểu tượng của văn hóa cà phê Việt Nam, đã tồn tại và phát triển qua hơn một thế kỷ. Được du nhập vào Việt Nam bởi người Pháp trong thời kỳ thuộc địa, đây không

/ ĐÁNG CHÚ Ý /