Cà phê thương mại công bằng (tiếng Anh là Fair Trade Coffee) là cà phê được các tổ chức thương mại công bằng chứng nhận là đã được sản xuất theo tiêu chuẩn Fair Trade nhằm tạo ra các quan hệ đối tác thương mại dựa trên đối thoại, minh bạch và tôn trọng, với mục tiêu đạt được sự công bằng hơn trong thương mại quốc tế. Bài viết này tập trung làm rõ khái niệm và xuất phát điểm của Fair Trade cũng như cách có được chứng nhận Fair Trade và lợi ích mà dạng thức thương mại này có thể mang lại lợi ích cho nông dân.
Bạn đang xem loạt bài viết khám phá một số chứng nhận hiện có dành cho cà phê đặc sản, bao gồm cả việc xem xét sứ mệnh, phạm vi tiêu chuẩn, các tiêu chí về tính phí – chi trả và các yêu cầu quan trọng khác mà bạn cần biết. Bạn có thể đọc các bài viết trước về chứng nhận Organic, Rainforest Alliance/UTZ, Non-GMO hay Direct Trade.
Sơ lược về Chứng nhận Fair Trade / Fairtrade
Sơ lược nhanh, để tạo tiền đề cho phần còn lại của hành trình này, đây là danh sách đơn giản hóa các tiêu chuẩn và nguyên lý chính của Fairtrade International (FLO) và Fair Trade Hoa Kỳ .
- Các sản phẩm được chứng nhận được định giá với mức phí bảo hiểm tích hợp. Nhà sản xuất sử dụng một phần trong khoản này để phân bổ lại vào việc phát triển, cải tiến hoặc duy trì sản xuất của họ.
- Hàng hóa được mua bởi các nhà sản xuất được chứng nhận cũng phải được mua với mức giá cao hơn mức được gọi là giá “sàn” của Fair Trade, nhằm bảo vệ người nông dân trong trường hợp thị trường suy giảm hoặc khủng hoảng.
- Các nhà sản xuất được chứng nhận phải tham gia vào các thực hành lành mạnh về môi trường như quản lý chất thải thích hợp, duy trì nguồn nước, sử dụng hạn chế và có trách nhiệm đối với các hóa chất nông nghiệp và bảo vệ độ phì nhiêu của đất .
- GMO (cây trồng biến đổi gen) bị cấm
- Các nhà sản xuất được chứng nhận không được sử dụng lao động trẻ em, hoặc áp bức lao động.
- Cần phải chấp thuận và tuân thủ các cuộc đánh giá thường xuyên.
Ý nghĩa của của “Fair Trade”
Trước khi Fair Trade trở thành một chứng nhận, đó là một phong trào; Trong suốt phần này, bạn sẽ thấy thuật ngữ này được viết bằng nhiều cách khác nhau, bao gồm “fair trade”, với hai chữ thường, đó là cách chúng ta đề cập đến triết lý chung của thương mại bình đẳng. Cho đến những năm 1940 bạn cũng sẽ thấy “Fair Trade”, hai từ và được viết hoa, để cập đến tổ chức cấp chứng nhận có trụ sở tại Hoa Kỳ. Khi từ “Fairtrade” (viết hoa một từ) được viết, nó ngụ ý có sự tham gia của FLO (Fairtrade Labeling Organization International), tức Tổ chức Ghi nhãn Fairtrade Quốc tế, thường được gọi tắt là Fairtrade International.
Khó hiểu đúng không? Đúng vây, nhưng là lý do tại sao phần tiếp theo này tồn tại.
Có nhiều cách để mô tả hoặc định nghĩa Fair Trade / Fairtrade nghĩa là gì, nhưng cách phổ biến nhất mà bạn có thể sẽ nghe thấy là một dòng đơn giản hóa “nó có nghĩa là nhà sản xuất (nông dân) được trả nhiều tiền hơn cho công việc hoặc sản phẩm của họ; Và thường là phải trả một mức giá tích hợp sẵn để có được một số hình thức chứng nhận Fair Trade hoặc Fairtrade”.
Điều này đúng: Hàng hóa có chứng nhận Fair Trade / Fairtrade đi kèm với giá ưu đãi – nhưng đó không phải là chức năng duy nhất của chứng chỉ này. Đây cũng là một nhãn dán mang hàm ý liên quan đến sử dụng lao động hợp lý (chẳng hạn như không sử dụng lao động trẻ em hoặc áp bức), các thực hành lành mạnh về môi trường – và mục đích quan trọng nhất về mặt lịch sử – mong muốn trao quyền nông dân sản xuất nhỏ bằng cách khuyến khích họ liên kết với nhau để tiếp cận thị trường và tạo đòn bẩy (chúng ta sẽ nói về điểm cuối này sau đây).
Từ khi nào và tại sao việc trả giá cao hơn được chú trọng?
Chính xác hơn là Chứng nhận Fair Trade ra đời như thế nào?
Trong những năm 1940, như một phản ứng với chu kỳ khai thác và lạm dụng nảy sinh từ chủ nghĩa tư bản toàn cầu hóa, nhiều tổ chức tôn giáo, từ thiện, hoặc phi chính phủ đã bắt đầu tìm cách phát triển chuỗi cung ứng công bằng hơn giữa người tiêu dùng và nhà sản xuất -đặc biệt các nhà sản xuất trong Global South, hoặc các quốc gia từng bị ảnh hưởng tiêu cực về mặt kinh tế bởi chủ nghĩa thực dân. Các mô hình kinh doanh như Ten Thousand Village đã phát triển từ sự thúc đẩy ban đầu này, họ đã bán các tác phẩm nghệ thuật, hàng thủ công, hàng dệt may,.. để kêu gọi các khoản đóng góp được sử dụng để tăng cường cho chuỗi cung ứng tại quốc gia của họ.
Trong suốt những năm 1960 và đặc biệt là ở châu Âu, sự phản đối nạn bóc lột sức lao động thông qua thương mại quốc tế đã làm nảy sinh triết lý “Trade not Aid” (Thương mại không viện trợ) chứng kiến sự xuất hiện của các sáng kiến thương mại thay thế (fair trade) được thiết kế để bỏ qua sự phức tạp chuỗi cung ứng bằng cách kết nối người mua và người bán trực tiếp hơn thông qua mạng lưới kinh doanh, cửa hàng, danh mục và các phương tiện chuyên môn cao khác. Các tổ chức thương mại thay thế như Oxfam đã ra đời vào thời điểm này.
Vào cuối những năm 1980, nhu cầu của người tiêu dùng về độ tin cậy và khả năng truy xuất nguồn gốc đã dẫn đến việc chuyển đổi khái niệm thương mại công bằng thành một thứ gì đó được tiêu chuẩn hóa hơn, dễ nhận biết hơn và dễ dàng phân phối trên nhiều kênh (thay vì chuyên biệt).
Chứng nhận thương mại công bằng đầu tiên
Chứng nhận thương mại thay thế chính thức đầu tiên, được gọi là Max Havelaar, được thành lập ở Hà Lan vào năm 1988, dựa theo tên một cuốn tiểu thuyết Hà Lan từ thế kỷ 19 về sự khủng khiếp của ngành cà phê Indonesia dưới sự kiểm soát của thực dân Hà Lan. Đây là chứng nhận đầu tiên cho phép các sản phẩm được chứng nhận và được bán trong các cửa hàng chính thống, trái ngược với việc bị giới hạn trong các khu chợ chỉ dành cho thương mại công bằng.
Kể từ khi Châu Âu và Hoa Kỳ lấy cảm hứng từ Max Havelaar, vào những năm 1990 đã chứng kiến một số sáng kiến quốc tế mới nhằm củng cố và hợp pháp hóa triết lý thương mại công bằng. Tổ chức ghi nhãn công bằng quốc tế (Fairtrade Labeling Organizations International – FLO) ra đời vào năm 1997, nhằm thống nhất các tổ chức chứng nhận có cùng chí hướng trên khắp thế giới và cố gắng tiêu chuẩn hóa chúng theo đường lối của các chính sách và thủ tục của họ.
Fairtrade International (FLO) là cơ quan thiết lập tiêu chuẩn lâu đời nhất và chi nhánh chứng nhận của nó (FLO-CERT) là cơ quan lâu đời nhất của loại hình này. Vào năm 2012, cơ quan thiết lập tiêu chuẩn của Hoa Kỳ, Fair Trade USA, tách ra khỏi FLO để tạo và hỗ trợ bộ yêu cầu chứng nhận và điều kiện tiên quyết của riêng mình.
Khác biệt chính giữa hai tổ chức này là chứng nhận FLO là chỉ dành cho những nhóm sản xuất – tức hiệp hội hoặc hợp tác xã, trong khi Fair Trade USA (FTUSA) công nhận cho hợp tác xã cũng như cá nhân và nhà sản xuất quy mô lớn. Điểm cuối cùng này tương đối quan trọng và thể hiện rõ triết lý đằng sau phong trào thương mại công bằng: Nguyên lý quan trọng của Fairtrade International là sáng kiến khuyến khích nông dân sản xuất nhỏ tập hợp lại thành các hiệp hội và hợp tác xã với sự lãnh đạo dân chủ.
Khía cạnh này của phong trào nhằm cung cấp cho nông dân khả năng tiếp cận tốt hơn với thị trường cạnh tranh, tạo ra cơ hội cho nhà sản xuất chia sẻ và tập hợp các nguồn lực, đồng thời cung cấp tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc cao hơn. Cho đến ngày nay, FLO chỉ chứng nhận các nông hộ nhỏ có liên kết với các nhóm người trồng được vận hành một cách dân chủ, vì lợi ích của hành động tập thể và vận động chính luôn là lợi ích hàng đầu.
Để có được chứng nhận Fair Trade
Các nhà sản xuất quan tâm đến việc được chứng nhận sẽ cần phải nộp đơn và được đánh giá, có nghĩa là trước tiên cần phải tuân thủ các yêu cầu của FLO-CERT, FT-USA hoặc đơn vị giám sát khác. Quá trình này có thể mất vài tháng hoặc lâu hơn. Chi phí chứng nhận cũng sẽ khác nhau tùy theo mức độ phức tạp của quy trình: Ví dụ: Các tổ chức có thể sẽ cần đầu tư vào hoạt động của họ ở cả cấp nhóm và cấp trang trại cá nhân để đạt được sự tuân thủ chứng nhận, điều này sẽ làm tăng thêm chi phí. Chi phí kiểm toán cũng sẽ khác nhau dựa trên số lượng nhà sản xuất và lao động ký hợp đồng, v.v.
Người bán (tức mua cà phê được chứng nhận) và cả nhà rang xay cũng cần phải đăng ký với các cơ quan chứng nhận Fair Trade / Fairtrade để chứng minh sự tuân thủ của, đồng nghĩa việc các nhà rang xay muốn bán các mặt hàng được gắn nhãn Fair Trade / Fairtrade sẽ cần phải làm tương tự.
Cà phê Thương mại Công bằng có tốt hơn không?
Như với bất kỳ chứng nhận, mô hình, triết lý và thực hành nào khác trong ngành cà phê đặc sản, không có câu trả lời ngắn gọn nào cho câu hỏi này: Chúng ta nên nhắc một số ưu và nhược điểm của chứng nhận này trước khi đến với một kết luận.
Chắc chắn có những lợi ích đối với chứng nhận Fair Trade / Fairtrade, bao gồm:
- Tạo ra cơ hội cho các nhà sản xuất nhỏ và độc lập, đồng thời cung cấp khả năng tiếp cận thị trường với ;ợi thế về tiếp thị.
- Tiềm năng kiếm được giá cà phê cao hơn nhờ phí bảo hiểm liên quan đến chứng nhận .
- Giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn thông qua mức giá sàn .
- Tăng cường & đảm bảo các hoạt động trồng trọt và chế biến bền vững về mặt sinh thái.
- Chống lại sự lạm dụng lao động như lao động trẻ em, cưỡng bức hoặc bị ép buộc
- Các nhà sản xuất được đào tạo, hỗ trợ và tiếp cận kiến thức Tăng khả năng truy xuất nguồn gốc
Tất nhiên, cũng có những hạn chế:
- Fair Trade / Fairtrade không có bất kỳ hạn chế hoặc tiêu chuẩn chất lượng nào liên quan đến điểm số
- Các tiêu chuẩn quốc tế khác nhau có thể khó hiểu đối với khách hàng
- Người mua có thể tìm thấy cà phê có chất lượng tương đương với giá rẻ hơn
- Nhà sản xuất tốn chi phí liên quan đến việc cấp phép và kiểm tra chứng nhận
- Người mua – người bán cũng phải đăng ký và tuân thủ chứng nhận.
Cuối cùng, bạn có thể mua bất kỳ loại cà phê nhân được chứng nhận Fair Trade – hoặc Fairtrade nào từ danh sách cung cấp trên thế giới. Tuy nhiên, để sử dụng các nhãn hiệu chứng nhận tương ứng, cần có một số hướng dẫn, Fairtrade International yêu cầu bất kỳ doanh nghiệp nào sử dụng nhãn hiệu chứng nhận của họ phải ký hợp đồng cấp phép, Fair Trade USA cũng yêu cầu các đối tác kinh doanh của mình đăng ký làm người bán lại thông qua biểu mẫu trực tuyến.
Nguồn tham khảo:
Chuỗi bài viết về chứng nhận trên cà phê được xuất bản bởi Cafe Imports – Nhà nhập khẩu và phát triển độc lập cà phê đặc sản nhân xanh, có trụ sở chính tại Minneapolis, Minnesota.
- CAFEIMPORTS: A Series about Certifications , part 2 – Fair Trade/Fairtrade Posted on December 9th, 2020
