Sarchimor là tên gọi của một nhóm các giống cà phê Arabica được phát triển nhằm kháng bệnh gỉ sắt lá cà phê (coffee leaf rust). Nhóm giống này có nguồn gốc từ một trong những thành tựu lai tạo quan trọng nhất trong ngành cà phê, đó là sự kết hợp giữa Villa Sarchi (một giống Arabica) và Timor Hybrid 832/2 (lai tự nhiên giữa C. arabica và C. canephora xuất hiện ở đảo Timor vào những năm 1920). Timor Hybrid thừa hưởng gen kháng bệnh từ Robusta, cung cấp khả năng chống chịu gỉ sắt lá cho thế hệ lai.
Tương tự người anh em – giống Catimor (với tên T8667) có cùng giống cha là Timor Hybrid gắn liền với những ngày đầu của Liên minh Cà phê khu vực Trung Mỹ (PROMECAFE) – được thành lập năm 1978 với sự tài trợ của Văn phòng khu vực Trung Mỹ của USAID (ROCAP) và Agronomic Institute of Campinas (IAC) ở Brazil để đối phó với mối đe dọa đặt ra bởi sự xuất hiện gần đây của bệnh rỉ sắt lá cà phê trong khu vực.
Điều quan trọng cần lưu ý là, trái với niềm tin chung, giống “Sarchimor” không phải là một giống riêng biệt, khác biệt duy truyền rõ rệt. Thay vào đó, đây là một nhóm gồm nhiều giống khác nhau có nguồn gốc tương tự như: Cuscatlec, Iapar 59, Limani, Marsellesa, Obata Rojo, Parainema.
Các nhóm giống như Catimor và Sarchimor được xem là những giống Arabica “không thuần chủng” vì mang một phần đặc điểm di truyền từ một loài khác, chủ yếu là C. canephora (Robusta). Thuật ngữ chuyên môn cho hiện tượng này là Introgressed – nghĩa là lai cận giới (hay còn gọi là lai cận tính).
Vào năm 1958 hoặc 1959, Trung tâm Nghiên cứu Gỉ Sắt Cà Phê (CIFC) tại Bồ Đào Nha nhận lô hạt giống Timor Hybrid từ đảo Timor. Trong số đó, hai cây có khả năng kháng bệnh nổi bật đã được chọn để làm nền tảng lai tạo. Năm 1967, một trong số này (HDT CIFC 832/2) được lai với Villa Sarchi, tạo ra dòng lai mang tên H361, còn được gọi là Sarchimor. H361 sở hữu không chỉ khả năng kháng bệnh gỉ sắt mà còn có hình thái gọn gàng, phù hợp với mật độ trồng cao.
Sau khi thử nghiệm tại Brazil, vào năm 1971, H361 được gửi đến các trung tâm nghiên cứu tại nhiều quốc gia, bao gồm Colombia, Costa Rica, Guatemala, Honduras, và Mexico. Tại Costa Rica, giống này được đưa vào Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Nhiệt đới (CATIE), nơi nó được đặt tên là T5296 (ký hiệu “T” ám chỉ Turrialba, nơi CATIE tọa lạc). T5296 nhanh chóng trở thành nguồn gen quan trọng cho các chương trình lai tạo tại Trung Mỹ nhằm đối phó với đại dịch gỉ sắt lá bùng phát thời điểm đó.
Ở Trung Mỹ, H361 lần đầu tiên được gửi đến trạm nghiên cứu nông nghiệp nhiệt đới – (CATIE) ở Costa Rica. Các cây trồng đầu tiên này đã được chỉ định với tên gọi T5296 ( trong đó “T” đại diện cho Turrialba, trụ sở của CATIE). Công việc chọn lọc duy truyền trên T5296 được dẫn dắt bởi nhà nghiên cứu AJ Bettencourt.
Dòng T5296 đã được cải tiến và chọn lọc bởi các chương trình quốc gia tại khu vực Trung Mỹ, dẫn đến sự ra đời của nhiều giống khác nhau:
Tại Brazil, các giống tương tự được phát triển từ dòng Sarchimor bao gồm Obata (Red), Tupi, và IAPAR 59. Ngoài ra, T5296 còn là cha mẹ của nhiều giống lai F1 hiện đại, như Centroamericano, Milenio, và Mundo Maya, nhờ các phép lai với các giống bản địa Ethiopia.
Dù thường được nhắc đến như một giống cụ thể, Sarchimor thực chất không phải là một giống duy nhất mà là một nhóm giống với nguồn gốc lai tạo tương đồng. Các giống trong nhóm này chia sẻ đặc điểm kháng gỉ sắt, năng suất cao, và thích nghi tốt với điều kiện đất axit và vùng khí hậu ấm áp, nhưng thường không ổn định về mặt di truyền qua các thế hệ (hiện tượng phân ly).
Sarchimor đại diện cho sự kết hợp thông minh giữa đặc tính kháng bệnh từ Robusta và chất lượng hương vị từ Arabica, trở thành nhóm giống quan trọng trong việc bảo vệ ngành cà phê trước các thách thức dịch bệnh.
T5296 là giống cà phê thích nghi tốt với các vùng có độ cao trung bình và nổi bật nhờ khả năng kháng bệnh gỉ sắt. Tuy nhiên, giống này không ổn định về mặt di truyền, dẫn đến sự không đồng nhất giữa các thế hệ cây trồng, vì vậy không được khuyến nghị cho nông dân sử dụng trực tiếp. T5296 không kháng được Pratylenchus spp., nhưng có thể có mức độ kháng khác nhau đối với Meloidogyne exigua. Dù vậy, giống này đóng vai trò quan trọng trong công tác lai tạo cà phê, là nền tảng để phát triển các giống như Cuscatleco (El Salvador) và Parainema (Honduras) thông qua chọn lọc phả hệ bởi các chương trình lai tạo quốc gia.
Ngoài ra, nhiều giống lai F1 mới hiện nay được tạo ra bằng cách lai T5296 với các giống bản địa của Ethiopia, tiêu biểu như Centroamericano, Milenio, và Mundo Maya.
Parainema là một giống cà phê thuộc nhóm Sarchimor, được phát triển tại Honduras bởi Instituto Hondureño del Café (IHCAFE) thông qua phương pháp chọn lọc phả hệ từ dòng T5296. Đây là một giống nổi bật với khả năng kháng bệnh gỉ sắt lá cà phê (coffee leaf rust) và một số loại tuyến trùng (nematodes), đồng thời thích nghi tốt với các khu vực có độ cao trung bình.
Marsellesa là một giống cà phê thuộc nhóm Sarchimor, được phát triển tại Nicaragua thông qua phương pháp chọn lọc phả hệ từ sự lai tạo giữa Timor Hybrid 832/2 và Villa Sarchi CIFC 971/10. Giống này được phát triển bởi ECOM-CIRAD với mục tiêu chính là tăng cường khả năng kháng bệnh gỉ sắt (coffee leaf rust).
Một giống cà phê phát triển tại Puerto Rico, được chọn lọc phả hệ từ sự lai tạo giữa Timor Hybrid 832/2 và Villa Sarchi, với nguồn gốc từ các quần thể ở Brazil. Được Estación Experimental Agrícola (EEA) giới thiệu đến nông dân vào năm 1994, Limani nổi bật nhờ khả năng kháng bệnh gỉ sắt, tiềm năng năng suất cao, và thích nghi tốt với các vùng có độ cao trên 1000m. Tuy nhiên, do vấn đề về truy xuất nguồn gốc di truyền, cây trồng được gọi là Limani hiện nay hiếm khi khớp hoàn toàn với giống gốc ban đầu.
Một giống cà phê năng suất cao, phù hợp với các vùng trồng ở độ cao trung bình. Giống này nổi bật nhờ khả năng kháng bệnh gỉ sắt và một số loại tuyến trùng, cụ thể là kháng tuyến trùng Meloidogyne exigua nhưng không kháng được Pratylenchus spp.. Đây là kết quả lai tạo giữa Timor Hybrid 832/2 và Villa Sarchi, được chọn lọc phả hệ bởi Instituto Agronômico do Paraná (IAPAR) tại Brazil. Giống IAPAR 59 là một trong những đại diện tiêu biểu thuộc nhóm giống Sarchimor.
Giống cà phê phù hợp với các vùng có độ cao trung bình, nổi bật nhờ khả năng kháng bệnh gỉ sắt và một số loại tuyến trùng như Meloidogyne exigua nhưng không kháng được Pratylenchus spp. Cuscatleco là kết quả của quá trình chọn lọc phả hệ từ giống T5296, được thực hiện bởi Fundación Salvadoreña para Investigaciones en Café (PROCAFÉ) tại El Salvador. Đây là một đại diện quan trọng trong nhóm giống Sarchimor.
Obata (Red): Là một giống cà phê có năng suất cao và kháng bệnh gỉ sắt, được phát triển ở Brazil và gần đây được giới thiệu tại Costa Rica. Giống này là kết quả của sự lai giữa Timor Hybrid 832/2 và Villa Sarchi CIFC 971/10, với sự chọn lọc phả hệ được thực hiện bởi Instituto Agronômico (IAC) tại Campinas, Brazil. Obata (Red) được phát hành ở Brazil vào năm 2000 và sau đó được đưa vào Costa Rica để phát hành thương mại vào năm 2014 bởi Viện Cà phê Costa Rica (ICAFE).
Parainema là giống cà phê thích nghi tốt với độ cao trung bình, có khả năng kháng bệnh gỉ sắt lá và một số loại tuyến trùng. Cụ thể, giống này không kháng được tuyến trùng thuộc loài Pratylenchus spp. nhưng có khả năng kháng một số loài thuộc nhóm Meloidogyne spp.. Đây là kết quả từ quá trình chọn lọc phả hệ của T5296, được thực hiện bởi Viện Cà phê Honduras (IHCAFE).
Nguồn tham khảo
Chào bạn, mình là Nguyễn Tống Hải Vân, người sáng lập PrimeCoffee từ năm 2017. Trang này là nơi mình chia sẻ kiến thức mình học được từ internet và sách vở theo cách trực quan và dễ hiểu hơn. Cảm ơn bạn vì đã đồng hành cùng mình và PrimeCoffee!
Chào bạn, mình là Nguyễn Tống Hải Vân, người sáng lập PrimeCoffee từ năm 2017. Trang này là nơi mình chia sẻ kiến thức mình học được từ internet và sách vở theo cách trực quan và dễ hiểu hơn. Cảm ơn bạn vì đã đồng hành cùng mình và PrimeCoffee!
BẠN ĐANG TÌM KIẾM ??
TẤT CẢ CHUYÊN MỤC
THƯ VIỆN TÀI NGUYÊN
» Khám phá bộ sưu tập sách in và tài nguyên kiến thức từ PrimeCoffee!
PrimeCoffee không được vận hành bởi những chuyên gia và cũng không có động cơ thương mại thực sự, đây là một nơi dành cho bất kỳ ai yêu thích cà phê. Chia sẻ kiến thức một cách chuyên nghiệp & minh bạch là ưu tiên hàng đầu của Prime, không có quảng cáo và không gây nên xung đột lợi ích tiềm ẩn cho bất kỳ mắt xích nào trong ngành cà phê. Để đạt được điều này Prime luôn biết ơn sự đóng góp & ủng hộ của các bạn đã giúp Prime hữu ích hơn với cộng đồng – Tất cả sẽ không có ý nghĩa nếu thiếu đi các bạn!
Bởi vì nội dung là vốn quý nhất, nên PrimeCoffee luôn tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ của người khác cũng như mong muốn người khác tôn trọng quyền của mình! Bạn có thể sử dụng, chia sẻ các thông tin trên đây miễn là tuân thủ theo các nguyên tắc Bản Quyền. Chúng mình luôn sẵn sàng nhận các phản hồi, bình luận để giúp trang tin tốt hơn và cuối cùng, đừng quên ghé thăm Fanpage để cập nhật những thông tin mới nhất nhé!
Một số loại thực phẩm và đồ uống yêu thích của chúng ta, như sô cô la, rượu vang, bia, bánh mì, dưa cải, kim chi… đều là sản phẩm của quá trình lên men. Nhưng cà phê thì sao?
Trong thế giới cà phê specialty, mỗi công thức pha chế đều được tối ưu hóa để mang lại sự cân bằng hoàn hảo về hương vị. Một ly cà phê cân bằng sẽ không quá chua, không quá đắng,
Cà phê robusta không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp, mà còn là biểu tượng của sự nỗ lực và đổi mới trong ngành cà phê Việt Nam. Trong suốt ba thập kỷ qua, từ một loại hạt bị
Robusta – một loài cà phê dễ dàng nhận biết nhờ hoa lớn đặc trưng và tán lá rộng, hiện diện từ hàng ngàn năm trước trong các khu rừng thường xanh ẩm ướt dưới tán cây tại các khu
Bài viết cung cấp cái nhìn tổng quan về các phương pháp sơ chế cà phê, từ Washed, Natural, Honey, Brazil Natural, Pulped Natural, Wet-Hulle
Khi bạn đọc một công thức pha chế pour-over hoặc xem hướng dẫn pha cà phê, bạn có thể bắt gặp các thuật ngữ “pulse pour” (rót ngắt quãng hay rót theo nhịp ) hoặc “continuous pour” (rót liên tục).
PrimeCoffee là nền tảng thông tin chuyên sâu về cà phê, dựa trên nghiên cứu khoa học và kiến thức thực tiễn. Chia sẻ nội dung hữu ích một cách chuyên nghiệp & minh bạch là ưu tiên hàng đầu của Prime
